Przez setki lat medycyna pozostawała bezradna wobec problemu choroby psychicznej
a postępowanie wobec osób nią dotkniętych ograniczało się do ich izolacji. Stan
ten zmieniło zastosowanie w latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku leków przeciwpsychotycznych,
których działanie, w sposób niemal cudowny, spowodowało uwolnienie wielu chorych
po długotrwałym pobycie ze szpitala psychiatrycznego.
Dostrzegano jednak jednocześnie potrzebę wprowadzenia dodatkowych metod terapeutycznych,
które po ustąpieniu ostrej fazy choroby, umożliwią pacjentowi osiągnięcie optimum
funkcjonowania społecznego, dostarczą wsparcia w trudnym okresie powrotu do
aktywnego życia, w kolejnych kryzysach emocjonalnych i interpersonalnych.
Wzmianki o potrzebie rehabilitacji chorych psychicznie pojawiły się już w XVIII
wieku, jednak pierwsze programy rehabilitacyjne dla przewlekle chorych psychicznie
to osiągnięcie połowy lat pięćdziesiątych XX wieku.
Zakres pojęcia "rehabilitacji" w psychiatrii w czasie ostatnich kilkunastu
lat został znacznie rozszerzony. Obejmuje ona wiele form oddziaływań psychoterapeutycznych
wobec chorego, terapię i edukację rodziny uzupełnionych o różnorodne działania
środowiskowe. Jej celem jest wyposażenie chorego z zaburzeniami psychicznymi
w umiejętności fizyczne, intelektualne i emocjonalne potrzebne do życia, uczenia
się i pracy w społeczności, przy możliwie najmniejszym wsparciu ze strony osób
i instytucji zawodowo zajmujących się pomocą. Wiadomo równocześnie, że cel ten
nastawiony na autonomię dla wielu chronicznie chorujących nie jest możliwy do
osiągnięcia. Wymaga to w związku z tym opracowania indywidualnego programu oddziaływań
dla każdego chorego w zależności od stopnia jego nieprzystosowania.
Wydaje się jednocześnie, że reintegracja społeczna osób z zaburzeniami psychicznymi
nie może odbywać się bez właściwie zorganizowanej akcji edukacyjnej skierowanej
do różnych grup społecznych m. in. pracowników służby zdrowia, pomocy społecznej,
księży i kleryków, nauczycieli i uczniów, dziennikarzy. Nadal bowiem funkcjonuje
utrwalony stereotyp osoby chorej psychicznie - groźnej i nieprzewidywalnej -
krzywdzący, dyskryminujący, wykluczający możliwość zadowalającego uczestnictwa
w życiu społecznym, pod każdym względem fałszywy.
Lubelskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego w oparciu o zasady ustalone
przez Światowe Towarzystwo Psychiatryczne dla programu "Schizofrenia Otwórzcie
Drzwi" od 2 lat prowadzi akcję edukacyjną mającą na celu przełamywanie
stereotypów na temat zaburzeń psychicznych a przez to likwidację barier w kontaktach
społecznych.
Po szkoleniu dla stuosobowej grupy pracowników socjalnych, rozpoczęły się spotkania
z klerykami w Seminarium Duchownym w Lublinie oraz prelekcje dla nauczycieli
i pogadanki dla uczniów kilku lubelskich gimnazjów i szkół średnich m. in. Zespołu
Szkół Ogólnokształcących nr 1 przy ul. Radzyńskiej i nr 5 przy ul. Rzeckiego
oraz Medycznego Studium Zawodowego przy ul. Jaczewskiego w Lublinie.
Obecnie w porozumieniu z Lubelskim Kuratorium Oświaty przy współpracy z Kliniką
Psychiatrii AM w Lublinie oraz Młodzieżowym Domem Kultury przy ul. Bernardyńskiej
Lubelskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego pragnie rozpocząć w bieżącym
roku szkolnym nowy cykl spotkań z młodzieżą i ich opiekunami. Zbudowani dotychczasowymi
doświadczeniami wierzymy, że poprzez prowadzone działania poprawimy zrozumienie
i zdobędziemy akceptację dla potrzeb osób chorujących psychicznie - godnego
traktowania i umożliwienia pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym.
Mamy także nadzieję, że poprzez tę akcję uda się skutecznie promować zdrowe
postawy funkcjonowania psychicznego a w przypadku wystąpienia pierwszych jego
zaburzeń możliwe stanie się szybkie reagowanie i adekwatna pomoc terapeutyczna.
Artur Kochański, psychiatra, prezes Lubelskiego Stowarzyszenia Ochrony Zdrowia Psychicznego